به گزارش اقتصاد آینده / بهروز ميرزائيان جلالی مدرس دانشگاه آزاد اسلامی شیراز با دکترای تخصصی معماری منظر و تخصص در مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار و کیفیت از دانشگاه فنی برلین و دانشکده اقتصاد و مدیریت برلین با ایراد سخنانی با موضوع حفاظت از محیط زیست شهری و طبیعی با رویکرد توسعه پایدار اظهار داشت:با توجه با روند رشد جمعیت شهری و نیاز مبرم به فضای آزاد و سبز برای استراحت و فراغت از یکطرف و از طرف دیگر، در نظر گرفتن تغییرات اقلیمی در مناطق مختلف جهان و کشور ما، نیاز مبرمی به حفاظت و گسترش از این محیط ها داریم. محیط های طبیعی بیرون از شهر، که از جذابیت خاصی برخوردار هستند، بیش از مکانهای دیگر مورد بهره وری قرار گرفته و اغلب به علت عدم آگاهی از ارزش های محیط زیستی دچار آلودگی و تخریب هستند. وضعیت فعلی مناطقی مانند آبشار مارگون و بهشت گمشده نمونه های بارزی از این گونه هستند. با توجه به این روند رشد، استراتژی حفاظت از این گونه مناطق طبیعی بایستی بر أساس اصل سه گانه بررسی شوند:تعیین و حفاظت از محدوده جغرافیایی به منظور حفاظت از گونه های خاص گیاهی و جانوری آن،
• مرمت فضای آسیب دیده، که مورد بهره وری قرار می‌گیرند و یا جایگزینی یا جوان سازی گونه های گیاهی، که بر اثر کهولت و یا آسیب های طبیعی و انسانی ایجاد خطر برای سلامت بهره وران می‌کنند .
• ایجاد فضای همساز با محیط طبیعی و مورد نیاز بهره وران بدون آسیب به محیط طبیعی
در این ارتباط، سیاست کلان ضمن نگهداری محیط های طبیعی با ارزش با عنوان اکوسیستم، توپوگرافی، منظر خاص و میراث طبیعی برای نسل کنونی و آینده، ارتقاء آگاهی و بهره وری مناسب از این مکانها است. مناطق بهشت گمشده و آبشار مارگون با تمام ارزشهایی که دارند و یا می‌توانند داشته باشند، هم اکنون در وضعیت مناسبی قرار ندارند و با عدم توجه مشکلات خاص در موارد سه گانه دچار آشفتگی منظر و حفظ سلامت خود دارند.
دکتر میرزائیان جلالی افزود: طي بازديدي که به همراه کارشناسان محيط زيست از بهشت گمشده و آبشار مارگون داشته ايم، شاهد تغییرات غیر کار شناسانه و آسيب هاي جدي در کف، بدنه و به گونه های گیاهی، در اغلب مسیر های بودیم. هر دو محیط با وجود دسترسی به منابع آب طبیعی فاقد هر گونه بیوتوپ های با ارزش هستند. استفاده بهره وران تا بالاترین نقطه این مناطق، عملا هیچ گونه امکان و شانسی برای رشد گونه های گیاهی و جانوری باقی نگذاشته است. با توجه به اهمیت نگهداری و استفاده محدود از این فضاهای "طبیعی" نبایستی اقدامات عمرانی و یا معماری "سخت" در این مناطق صورت گیرد و ارتباط فضای مورد بهره وری بایستی با فضای روستایی هارمونی داشته و هماهنگ باشد. استفاده از مصالح بتن و آسفالت و پارکینک با وسعت زیاد، محیط طبیعی را بیشتر به سمت اتوموبیل محور شدن هدایت می‌کند. اقامتگاه های موقتی می‌توانند بنا به سنت های بومی ایجاد شوند و الزامی برای ساخت بناهای بتنی در این محیط نیست. در برخی از مکانها دیده شده که سازمانهای مربوطه خود به ایجاد ساختمان و سازه هایی کرده اند، که به گونه ایی در خلاف مسیر رویکرد طبیعت گرایی هستند. مسیر پیاده در اغلب این مناطق فاقد أصول طراحی در طبیعت بوده و شیب های کنار آنها با خطر فرسایش شدید و ریزش مواجه هستند. گونه های گیاهی در برخی مکان ها نیاز به تنوع و جایگزینی دارند، تا بدین ترتیب بیشتر برای پرندگان و سایر گونه های جانوری قابل استفاده (ایجاد لانه و پناهگاه) باشند.امکان دسترسی به آب در این مناطق (بخصوص در بالا دست) شرایط مناسبی را برای ایجاد حوضچه و بیوتوپ فراهم می‌آورد. نحوه ی معماری منظر "طبیعی" یا فضای سبز بایستی بگونه ایی باشد که کمترین دخالت دست انسان را نشان دهد. به خاطر تغییر مسیر طبیعی روانآب به منظور ایجاد منظری "زیبا" کمک خاصی به حفظ اکوسیستم محیط نیست و آنرا بیشتر به یک پارک تفریحی تبدیل خواهد کرد.
جلالی افزود: نیاز انسانها به منابع طبیعی همیشه و در همه جا در طول تاریخ جامعه انسانی وجود داشته است. اما از أواسط قرن بیستم، در بسیاری از کشورها استفاده بدون آسیب به محیط طبیعی برای بهره وری نسل کنونی و آینده، بخشی از آگندا یا دستور کار اقدامات حفاظتی است ، وی در این ارتباط اشاره کرد: بایستی ضمن کاهش هر گونه ساخت و ساز به گونه هماهنگ با محیط، به برخی سازهای ضروری نیز توجه کرد، تا منظر محیط دچار آشفتگی نشود. برای مثال: ایجاد سیستم لوله کشی برای انتقال آب به روستا در قسمت بالا دست بهشت گمشده تاثیر بسیار ناهمگونی در محیط ایجاد کرده و باید ضمن توجه به بهره وری از آب برای روستائیان و صنعت، راهکار مناسب‌تری برای پوشش لوله کشی بکار گرفته شود.
دکتر ميرزائيان جلالي موکدا توصیه کرد: همکاری سازمان محیط زیست با مدیریت شهری در سطح استان بایستی به گونه ایی باشد تا با توان مضاعف به حفظ، نگهداری و بخصوص گسترش فضای های آزاد و سبز درون شهری پرداخته شوند. توجه خاص به حفظ و گسترش این فضاها سبب خواهد شد تا شهروندان بخش قابل توجه ایی از أوقات استراحت و فراغت خود را در درون شهر بگذرانند و بدین ترتیب از فضاهای "طبیعی" بیرون شهری کمتر استفاده خواهد شد. از طرف دیگر، با وجود گسترش فضای آزاد و سبز شهری بهتر می‌توان به شهروندان اهمیت تنوع زیست گیاهی و جانوری در طبیعت درون و بیرون شهری و نحوی بهره وری از این منابع آموزش داد تا بدین ترتیب شاهد کمترین آسیب های انسانی در محیط طبیعی باشیم. در ادامه دکتر ظهرابی ضمن تایید نظرات کارشناسی ایشان گفت: ما نیز تا حدودی به این نتایج رسیده و از بخشی از ایرادات کار مطلع شده ایم، و اظهار کرد: انرژی ما باید صرف حفظ و نگهداری آن چیزی که باقی مانده شود و در ادامه کار هم برای مرمت و جایگزینی انرژی صرف شود.حمید ظهرابی از دکتر میرزائیان جلالی درخواست کرد به عنوان ناظر و مشاور به کارشناسان عمرانی اداره کل محیط زیست کمک کند. دکتر ظهرابی در ادامه معماری و طراحی منظر در مناطق را تشریح کرده و افزود: هدف از فرهنگ سازی جوامع حفظ محیط زیست و عدم آسیب رسانی به طبیعت از سوی انسانهاست وی با اشاره به تاکید دولت بر برون سپاری و عدم منابع موجود به منظور تامین نیازهای مالی پروژه گفت: باید از سرمایه گذاران مشتاق بهره گیری شود، اما به دنبال راهکاری برای برخورداری جوامع محلی از منافع منطقه نیز باشیم، و ضمن منتفع شدن سرمایه گذار، وی موظف به مرمت و بازسازی محدوده آبشار شده و علاوه بر رایگان بودن خدمات محدوده برای مردم محلي، آنان نیز در حفاظت از منطقه مشارکت داده شوند.
در پایان مقرر شد، دوره آموزشی در خصوص طراحی و معماری منظر طبیعی برای کارشناسان عمرانی اداره کل و شهرستان ها و افرادی که در این حوزه فعالیت دارند توسط دکتر میرزائیان جلالی برگزار شود تا با رویکرد های نوین محیط زیستی در طراحی ها و برنامه ریزی های شهری بیشتر آشنا شوند.
دکتر جلالی در انتها اظهار کرد: جوامع محلی برای نگهداری محیط طبیعی حوزه خود باید توجیه شده و راهکارهای عملی به منظور تامین معیشت پایدار به آنها پیشنهاد شود. ميرزاييان جلالي، تولید محصولات روستایی و فروش آنها به توریست ها را یکی از راههای درآمدزایی برشمرده و افزود: استفاده از درخت های بومی منطقه در درختکاری یکی دیگر از راهکارهاست همچنین بکارگیری جوانان منطقه در مرمت و جایگزینی مناطق نیز سودمند است مردم اگر با مزیت های آن اشنا شوند بصورت خودجوش برای حفظ و نگهداری منطقه اقدام خواهند کرد.
دیدگاه